Shkencëtarët e kompjuterit: Ne nuk do të ishim në gjendje të kontrollonim makineritë super inteligjente

Ne jemi të magjepsur nga makineritë që mund të kontrollojnë makinat, të kompozojnë simfoni ose të mundin njerëzit në shah! Ndërkohë që në Inteligjencën Artificiale (AI) po kryhen më shumë përparime gjatë gjithë kohës, disa shkencëtarë dhe filozofë paralajmërojnë për rreziqet e një inteligjence AI të pakontrollueshme. Duke përdorur llogaritjet teorike, një ekip ndërkombëtar studiuesish, përfshirë shkencëtarë nga Qendra për Njerëz dhe Makineri në Institutin Max Planck për Zhvillimin Njerëzor, tregon se nuk do të ishte e mundur të kontrollohej një AI super inteligjente. Studimi u botua në Journal of Artificial Intelligence Research.

Supozojmë se dikush do të programonte një sistem AI me inteligjencë më të lartë se ajo e njerëzve, në mënyrë që të mund të mësonte në mënyrë të pavarur. I lidhur me internet, AI mund të ketë akses në të gjitha të dhënat e njerëzimit. Mund të zëvendësojë të gjitha programet ekzistuese dhe të marrë nën kontroll të gjitha makineritë në të gjithë botën. A do të prodhonte kjo një utopi apo distopi? A do të shëronte AI kancerin, a do të sillte paqen në botë dhe do të parandalonte një katastrofë klimaterike? Apo do ta shkatërronte njerëzimin dhe do të pushtonte Tokën?

Filozofët dhe shkencëtarët e kompjuterave kanë pyetur veten nëse do të ishim në gjendje të kontrollonim sadopak një AI super inteligjente, për t’u siguruar që nuk do të përbënte kërcënim për njerëzimin. Një ekip ndërkombëtar i shkencëtarëve të kompjuterit përdori llogaritjet teorike për të treguar se do të ishte krejtësisht e pamundur të kontrollohej.

“Një makinë super inteligjente që kontrollon botën tingëllon si trillim shkencor. Por tashmë ka makina që kryejnë disa detyra të rëndësishme në mënyrë të pavarur pa u kuptuar plotësisht nga programuesit se si e kanë mësuar atë. Prandaj lind pyetja nëse kjo në një moment tjetër mund të bëhet e pakontrollueshme dhe e rrezikshme për njerëzimin “, thotë bashkëautori i studimit Manuel Cebrian, Drejtues i Grupit të Mobilizimit Dixhital në Qendrën për Njerëz dhe Makineri, Instituti Max Planck për Zhvillimin Njerëzor.

Shkencëtarët kanë eksploruar dy ide të ndryshme se si mund të kontrollohet një AI super inteligjente. Nga njëra anë, aftësitë e saj mund të kufizohen në mënyrë specifike, për shembull, duke e shkëputur atë nga interneti dhe të gjitha pajisjet e tjera teknike, në mënyrë që të mos ketë asnjë kontakt me botën e jashtme, megjithatë kjo do ta bënte AI super inteligjente shumë më pak të fuqishme, më pak të aftë për t’iu përgjigjur kërkesave njerëzore.

Nga ana tjetër, AI mund të motivohet që nga fillimi për të ndjekur vetëm qëllime që janë në interesin më të mirë të njerëzimit, për shembull duke programuar parimet etike në të. Sidoqoftë, studiuesit gjithashtu tregojnë se këto dhe ide të tjera bashkëkohore dhe historike për kontrollimin e AI super inteligjente kanë kufijtë e tyre.

Në studimin e tyre, ekipi konceptoi një algoritëm teorik të përmbajtjes që siguron që një AI super inteligjente nuk mund të dëmtojë njerëzit në asnjë rrethanë, duke simuluar më parë sjelljen e AI dhe duke e ndalur atë nëse konsiderohet e dëmshme. Por analiza të kujdesshme tregojnë se në paradigmën tonë të tanishme të kompjuterizimit, një algoritëm i tillë nuk mund të ndërtohet.

“Nëse e zbërtheni problemin deri në rregullat themelore nga shkenca teorike e kompjuterit, rezulton se një algoritëm që do të komandonte një AI të mos shkatërrojë botën mund të ndalojë pa dashje operacionet e veta. Nëse kjo do të ndodhte, ju nuk do ta dinit nëse algoritmi i përmbajtjes është ende duke analizuar kërcënimin, ose nëse ka ndaluar të përmbajë AI të dëmshme. Në fakt, kjo e bën algoritmin e përmbajtjes të papërdorshëm,”-  thotë Iyad Rahwan, Drejtor i Qendrës për Njerëz dhe Makineri.

Bazuar në këto llogaritje, problemi i përmbajtjes është i panjehsueshëm, d.m.th. asnjë algoritëm i vetëm nuk mund të gjejë një zgjidhje për të përcaktuar nëse një AI do të shkaktonte dëme nëpër botë. Për më tepër, studiuesit demonstrojnë se mund të mos dimë as kur kanë mbërritur makinat super inteligjente, sepse përcaktimi nëse një makinë shfaq inteligjencë më të lartë se njerëzit është në të njëjtën fushë me problemin e kontrollit.